अक्षया तृतीयाचे धार्मिक महत्त्व
अक्षया तृतीयाचे धार्मिक महत्त्व
अक्षय तृतीया: एक पवित्र आणि शुभ दिवस
अक्षय तृतीया हा हिंदू धर्मातील एक अत्यंत महत्त्वाचा आणि शुभ दिवस आहे. वैशाख महिन्यातील शुक्ल पक्षाच्या तिसऱ्या दिवशी हा सण साजरा केला जातो. ‘अक्षय’ या शब्दाचा अर्थ ‘अविनाशी’ किंवा ‘जो कधीही संपत नाही’ असा आहे. त्यामुळे या दिवशी केलेले कोणतेही शुभ कार्य, दानधर्म किंवा गुंतवणूक अक्षय राहते, असे मानले जाते.
अक्षय तृतीयेला अनेक धार्मिक आणि सांस्कृतिक महत्त्व आहेत. या दिवसाशी संबंधित अनेक कथा आणि मान्यता आहेत, ज्यामुळे या सणाला विशेष महत्त्व प्राप्त झाले आहे.
धार्मिक महत्त्व:
विष्णू आणि लक्ष्मीची पूजा: अक्षय तृतीयेला भगवान विष्णू आणि देवी लक्ष्मी यांची विशेष पूजा केली जाते. या दिवशी त्यांची उपासना केल्याने घरात सुख-समृद्धी नांदते, अशी श्रद्धा आहे. लक्ष्मी ही संपत्तीची आणि समृद्धीची देवता आहे, तर विष्णू पालनहार आहेत. दोघांची एकत्रित पूजा केल्याने जीवनात स्थिरता आणि प्रगती साधता येते.
त्रेता युगाचा आरंभ: धार्मिक मान्यतेनुसार, अक्षय तृतीयेच्या दिवसापासूनच त्रेता युगाची सुरुवात झाली होती. त्यामुळे या दिवसाला युगादी तिथी म्हणूनही ओळखले जाते.
परशुरामाचा जन्म: याच दिवशी भगवान विष्णूंचा सहावा अवतार परशुराम यांचा जन्म झाला होता. त्यामुळे अनेक ठिकाणी परशुराम जयंती देखील साजरी केली जाते.
गंगा अवतरण: काही मान्यतांनुसार, याच दिवशी स्वर्गातून गंगा नदी पृथ्वीवर अवतरली होती. त्यामुळे या दिवसाचे पावित्र्य अधिक वाढते.
महाभारतातील उल्लेख: महाभारतात असे सांगितले आहे की याच दिवशी द्रौपदीला तिच्या वस्त्रहरणाच्या वेळी कृष्णाने अक्षय वस्त्र पुरवले होते. त्यामुळे या दिवसाला अन्यायाविरुद्ध लढण्याची आणि धर्माचे रक्षण करण्याची प्रेरणा देणारा दिवस म्हणूनही पाहिले जाते.
बद्रीनाथ मंदिराचे कपाट उघडणे: उत्तराखंडमधील प्रसिद्ध बद्रीनाथ मंदिराचे कपाट याच शुभ दिवशी उघडले जाते. त्यामुळे या दिवसाचे महत्त्व आणखी वाढते.
सामाजिक आणि सांस्कृतिक महत्त्व:
अक्षय तृतीयेला दानधर्म करण्याचे विशेष महत्त्व आहे. या दिवशी गरीब आणि गरजू लोकांना अन्न, वस्त्र, पाणी आणि इतर आवश्यक वस्तू दान केल्याने पुण्य लाभते, असे मानले जाते. तसेच, या दिवशी सोने-चांदी खरेदी करणे शुभ मानले जाते. त्यामुळे अनेक लोक या दिवशी नवीन आभूषणे किंवा वस्तू खरेदी करतात.
अक्षय तृतीयेचा दिवस नवीन कार्य सुरू करण्यासाठी अत्यंत शुभ मानला जातो. त्यामुळे अनेक लोक या दिवशी नवीन व्यवसाय, गृहप्रवेश किंवा इतर महत्त्वपूर्ण कामे सुरू करतात. तसेच, विवाह आणि इतर शुभ कार्यांसाठी देखील हा दिवस अत्यंत उत्तम मानला जातो आणि मोठ्या संख्येने विवाह या दिवशी आयोजित केले जातात.
अक्षय तृतीया हा सण केवळ धार्मिक दृष्ट्याच नव्हे, तर सामाजिक आणि सांस्कृतिक दृष्ट्याही महत्त्वाचा आहे. हा दिवस आपल्याला दानधर्म, परोपकार आणि नवीन सुरुवात करण्याची प्रेरणा देतो. या शुभ दिवशी भगवान विष्णू आणि देवी लक्ष्मीची कृपा आपल्यावर राहो, हीच प्रार्थना!
