बिझनेस मॉडेल कॅनव्हास (Business Model Canvas) म्हणजे काय ?
बिझनेस मॉडेल कॅनव्हास (Business Model Canvas) म्हणजे काय ?
बिझनेस मॉडेल कॅनव्हास (Business Model Canvas) हा एक स्ट्रॅटेजिक मॅनेजमेंट टूल आहे. जो नव संकल्पधारीत उद्योजकास आणि उद्योगास स्टार्टअप्सना त्यांचा बिझनेस (उद्योग) मॉडेल स्पष्टपणे आणि सहजपणे डिझाइन करण्यास मदत करतो. यामध्ये प्रमुख नऊ घटकांचा समावेश असतो:
कस्टमर सेगमेंट्स (Customer Segments): तुमचे लक्ष्य ग्राहक कोण आहेत? त्यांची वैशिष्ट्ये, गरजा, आणि वागणूक काय आहे?
व्हॅल्यू प्रपोजिशन (Value Proposition):
तुमचे उत्पादन किंवा सेवा ग्राहकांसाठी कशा प्रकारे मूल्य निर्माण करतात? त्याच्या खास वैशिष्ट्यांमुळे ग्राहकांना काय फायदे मिळतात?
चॅनल्स (Channels):
तुमचे उत्पादन किंवा सेवा ग्राहकांपर्यंत कसे पोहचवले जातात? (उदाहरण: विक्री चॅनेल्स, वितरण नेटवर्क्स)
कस्टमर रिलेशनशिप्स (Customer Relationships):
ग्राहकांसोबत कशा प्रकारची नाती आणि संबंध ठेवले जातात? (उदाहरण: व्यक्तिगत सहाय्य, स्वयंचलित सेवा, समुदाय
रेव्हेन्यू स्ट्रिम्स (Revenue Streams):
तुमच्याद्वारे उत्पन्न कसे मिळवले जाते? (उदाहरण: उत्पादने विकणे, सदस्यता, विज्ञापन)
की रिसोर्सेस (Key Resources):
कोणती प्रमुख संसाधने तुमच्या बिझनेस मॉडेलसाठी आवश्यक आहेत? (उदाहरण: मानव संसाधन, भौतिक संसाधने, बौद्धिक संपत्ती)
की अ‍ॅक्टिव्हिटीज (Key Activities):
तुमच्या बिझनेस मॉडेलसाठी महत्त्वाची असलेली प्रमुख क्रियाकलाप काय आहेत? (उदाहरण: उत्पादन विकास, मार्केटिंग, विक्री)
की पार्टनरशिप्स (Key Partnerships):
कोणत्या कंपन्या किंवा संस्थांसोबत तुम्ही सहयोग करत आहात? (उदाहरण: पुरवठादार, सहयोगी भागीदार)
कॉस्ट स्ट्रक्चर (Cost Structure):
तुमच्या व्यवसायाची मुख्य खर्चे काय आहेत? (उदाहरण: उत्पादन, मार्केटिंग, कर्मचार्‍यांची पगार)
बिझनेस मॉडेल कॅनव्हासचा वापर करून, तुम्ही आपला व्यवसाय एकाच पृष्ठावर स्पष्टपणे समजू शकता. हे तुम्हाला आपल्या व्यवसायाची संपूर्ण रचना आणि कार्यप्रणाली समजून घेण्यास मदत करते, जे निर्णय घेत असताना आणि रणनीती विकसित करत असताना उपयोगी पडते. वरील महत्वाच्या मुद्द्याचा अभ्यास नवसंकल्पधारित उद्योजकाने करणे आवश्यक आहे.
