विद्यार्थ्यांमध्ये पायाभूत कौशल्य विकसित करण्यासाठी कृती कार्यक्रम
विद्यार्थ्यांमध्ये पायाभूत कौशल्य विकसित करण्यासाठी कृती कार्यक्रम राबविण्याचे निर्देश
राज्यातील विद्यार्थ्यांमध्ये पायाभूत साक्षरता आणि संख्याज्ञान कौशल्य विकसित करण्यासाठी शासनाने विशेष कृती कार्यक्रम राबविण्याचा निर्णय घेतला आहे. निपुण महाराष्ट्र अभियानाअंतर्गत (Nipun Maharashtra Abhiyan) हा कार्यक्रम प्रभावीपणे राबविण्याचे निर्देश पुणे जिल्हा परिषद शिक्षणाधिकारी (माध्यमिक) डॉ. भाऊसाहेब कारेकर यांनी दिले आहेत.
शाळांनी घ्यायची पुढील पावले:
- शिक्षक आणि पालकांची विशेष बैठक घेऊन कृती कार्यक्रमाची अंमलबजावणी करावी.
- शासनाच्या मार्गदर्शक तत्त्वांनुसार नियोजन करून अभ्यासक्रम पूर्ण करण्यावर भर द्यावा.
- विद्यार्थ्यांना समजून घेण्यासाठी नवीन अध्यापन पद्धती आणि उपक्रम राबवावेत.
- शाळा व्यवस्थापनाने दिलेल्या कालावधीत अपेक्षित ध्येय पूर्ण करण्यासाठी कार्यवाही करावी.
विद्या समीक्षा केंद्राची भूमिका:
राज्यात विद्या समीक्षा केंद्र (VSK) कार्यान्वित करण्यात आले असून, त्याअंतर्गत खालील बाबींवर लक्ष ठेवले जाणार आहे:
- विद्यार्थ्यांची उपस्थिती ऑनलाईन नोंदवणे.
- शैक्षणिक व भौतिक उपक्रमांचे राज्यस्तरीय संनियंत्रण.
- डाटा-आधारित निर्णय घेऊन शिक्षण व्यवस्थेची गुणवत्ता सुधारणे.
- शाळाबाह्य विद्यार्थी, बालकामगार, दिव्यांग विद्यार्थी यांचा शोध घेऊन त्यांना शिक्षण प्रवाहात आणणे.
- गणवेश, पाठ्यपुस्तक, शिष्यवृत्ती आणि आर्थिक मदतीसाठी योजना प्रभावीपणे राबवणे.
कृती कार्यक्रमाचे उद्दिष्ट:
निपुण महाराष्ट्र अभियानाचे ध्येय १००% विद्यार्थ्यांनी अपेक्षित अध्ययन क्षमता प्राप्त करणे असे आहे. तथापि, सुरुवातीला इयत्ता २ री ते ५ वीच्या प्रत्येक वर्गातील किमान ७५% विद्यार्थ्यांनी आवश्यक अध्ययन क्षमता मिळवावी असा टप्पा निश्चित करण्यात आला आहे.
कोणासाठी आहे हा कार्यक्रम?
हा कार्यक्रम स्वयंअर्थसहायित व विना अनुदानित शाळा वगळता इयत्ता २ री ते ५ वीच्या सर्व विद्यार्थ्यांसाठी लागू राहणार आहे. तसेच, इयत्ता ६ वी ते ८ वीचे विद्यार्थी आणि शिक्षक ऐच्छिक स्वरूपात यात सहभागी होऊ शकतात.
राज्य शिक्षण व्यवस्थेतील सुधारणा आणि उद्दिष्टे:
- शिक्षकांना प्रशिक्षण आणि मदत प्रदान करणे.
- डाटा-आधारित तातडीच्या सुधारणा लागू करणे.
- राज्यस्तरीय मदत केंद्र स्थापन करणे.
- शाळांच्या कार्यक्षमतेसाठी डॅशबोर्ड विकसित करणे.
- समग्र शिक्षा, पी.एम. श्री, स्टार्स प्रकल्प अशा योजनांचे प्रभावी अंमलबजावणी करणे.
शिक्षणाच्या सर्वांगीण विकासासाठी महत्त्वाचे पाऊल
हा कृती कार्यक्रम विद्यार्थ्यांच्या मूलभूत शैक्षणिक गरजा पूर्ण करण्यासाठी उपयुक्त ठरणार आहे. सर्व संबंधित यंत्रणांनी समन्वय साधून शिक्षणाची गुणवत्ता सुधारण्यासाठी योगदान द्यावे, असे शिक्षण विभागाकडून स्पष्ट करण्यात आले आहे.
प्रा. अजय बी. कोंगे
