दिंडी सोहळा व अध्यात्मिक ऊर्जा – प्रा. अजय बी. कोंगे
दिंडी सोहळा व अध्यात्मिक ऊर्जा – प्रा. अजय बी. कोंगे
वारकरी संप्रदायाची परंपरा ही महाराष्ट्राच्या सांस्कृतिक, आध्यात्मिक आणि सामाजिक जीवनाची एक अत्यंत महत्त्वाची शिरा आहे. अशाच परंपरेचा एक भाग म्हणजे दिंडी सोहळा, जो भक्तीचा, सेवाभावाचा आणि सामाजिक समरसतेचा अनोखा संगम आहे. या दिंडीत सहभागी होणे म्हणजे केवळ पायी चालणे नव्हे, तर आत्म्याच्या शुद्धीचा आणि आध्यात्मिक उन्नतीचा प्रवास होय.
मला, वारकरी परंपरेत बालपणापासून सक्रिय आहे. माझ्या वडिलांच्या प्रेरणेतून मला कीर्तन, हरिपाठ, अभंग गायन आणि दिंडी सोहळ्याच्या माध्यमातून अध्यात्मिक ऊर्जा अनुभवण्याची आणि पिढ्यानपिढ्या चालत आलेल्या श्रद्धेचा वारसा पुढे नेण्याची संधी लाभली.
दिंडी म्हणजे काय?
दिंडी म्हणजे सामूहिक रूपाने भगवंताच्या चरणी अर्पण करणारा भक्तीमार्ग. हातात टाळ, डोक्यावर फडफडणारी भगवी पताका आणि ओठांवर अभंग – ही भक्तांची यात्रा एक सामाजिक साधना आहे. दिंडी हे एक प्रकारचे चालते मंदिरच आहे.
अध्यात्मिक ऊर्जा कशी प्राप्त होते?
या सोहळ्यात सहभागी होताना, मनातील अहंकार, द्वेष, लोभ, मत्सर यांचा विसर पडतो. एकात्मतेची भावना निर्माण होते. रात्रीचे जागरण, हरिपाठ, भजन, कीर्तन, सामुदायिक जेवण या सर्वांमधून एक नवे आध्यात्मिक बळ मिळते. हे बळच दैनंदिन जीवनात सकारात्मक परिवर्तन घडवते.
समाजासाठी संदेश
दिंडी फक्त धार्मिक क्रिया नसून ती सामाजिक जागृतीचे आणि सहकार्याचे प्रतीक आहे. आजच्या स्पर्धात्मक युगात माणूस तणावाखाली जगतो, पण दिंडीमध्ये सहभाग घेतल्यास तो तणाव विरघळतो आणि मन शांत होते. भक्ती हा आत्मोन्नतीचा मार्ग आहे.
दिंडीमधून मला जे अध्यात्मिक आणि सामाजिक बळ मिळते, त्याचा उपयोग मी विद्यार्थ्यांमध्ये सकारात्मक दृष्टिकोन निर्माण करण्यात, सेवा-भाव जागवण्यात आणि जीवनात शांती प्राप्त करण्यात करत असतो.
शेवटी एवढेच म्हणावेसे वाटते:
"पंढरपूरची वाट म्हणजे परमेश्वराची भेट,
दिंडी म्हणजे आत्म्याचा उठाव, आणि भक्तीचा पराव आणि शक्ती"
